ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

یادروز جهان پهلوان تختی

 

یادی از جهان پهلوان تختی در زورخانه نجارپور اصفهان

در شامگاه 17دی ماه 1346 خورشیدی، جهان پهلوان تختی در شکوفاترین دوران زندگی، به گونه‌ای ابهام‌انگیز جان سپرد. غلامرضا تختی در روز پنجم شهریور ماه ۱۳۰۹ خورشیدی در محله خانی‌آباد تهران به دنیا آمد. در سال ۱۳۲۹ به سبب علاقه به کشتی و ورزش باستانی به باشگاه پولاد رفت. تختی از سال 1330 خورشیدی به عضویت تیم ملی کشتی ایران در آمد و 15 سال تمام روی تشک کشتی رفت و برای ایران افتخار آفرید. تختی در دوران زندگی ورزشی‌اش رکورددار شرکت در المپیک‌ها و کسب بیشترین مدال از این آوردگاه بود. شادروان تختی در ورزش باستانی و کشتی پهلوانی نیز پیش‌کسوت بود، چنان که سه بار پهلوان ایران شد و هربار کشتی‌گیران نامداری را شکست داد. در آن زمان با همه محدودیت‌هایی که دستگاه حاکم برایش به وجود آورده بود او به حمایت از نهضت ملی پرداخت. پشتیبانی صادقانه او از نهضت ملی باعث شد تا یارانش در سال 1341 خورشیدی در نخستین کنگره جبهه ملی او را به عضویت شورای مرکزی این فراگیرترین نهاد مدنی ملی ایرانی در آن زمان برگزینند. زنده‌یاد تختی در چهلمین روز درگذشت زنده‌یاد دکتر مصدق با جمعی از یاران در احمدآباد حضور یافت تا نسبت به پیشوای بزرگ نهضت ملی ادای احترام کند. او در کنار مزار دکتر مصدق نشست و بر آن بوسه زد. به هنگام زلزله دهشتناک بویین زهرا نیز زنده‌یاد تختی با به راه انداختن کاروان بزرگ گردآوری کمک‌های مردمی برای آسیب دیدگان نشان داد که همواره و در همه جا پایبند به آیین جوانمردی و پهلوانی و یار و یاور راستین مردم کشورش است. خاطره این کار او چنان در یادها جاودانه شد که سال‌ها بعد و در گیر و دار زلزله ویران‌گر شهر بم همه جا این سخن شنیده می شد: جای تختی در بم خالی بود!

ادامه مطلب ...

محسن پزشک‌پور درگذشت

 

محسن پزشک‌پور درگذشت

محسن پزشک‌پور در سال 1306 خورشیدی در تهران چشم به گیتی گشود. در سال‌های نوجوانی‌اش که همزمان بود با حضور نیروهای متفقین در ایران، با دیدن این رویدادهای ناگوار، انگیزه‌های میهن‌دوستانه در درونش جوانه زد. محسن پزشک‌پور به همراه چند تن از جوانان و نوجوانان هم‌اندیش خود گروه‌های کوچکی را با نام‌هایی چون انجمن محصلین، باشگاه ایراندوست، گروه رستاخیز ملی ایران و ... تشکیل داد که در زمان تشکیل فرقه پیشه‌وری به مبارزه با جدایی‌طلبان پرداختند. در پانزدهم شهریور 1326 اعضای هسته مرکزی این گروه برای نخستین بار، هم‌پیمان شدند و عنوان "پان ایرانیسم" را برای نامیدن اندیشه‌های خود برگزیدند. در همین سال‌ها کتاب ایدئدولوژیک "ما چه می‌خواهیم؟ " از سوی محسن پزشک‌پور برای تبین خواست‌های پان‌ایرانیست ها نوشته شد. در سال 1330 وی حزب پان‌ایرانیست را بنیان گذاشت. 

ادامه مطلب ...

هنوز برای دیدن منشور کورش بزرگ فرصت هست

 

نوروز 1390، ایرانیان در کنار منشور کورش خواهند بود 

پس از استقبال و دیدار گسترده ایرانیان از منشور کورش در موزه ملی ایران و درخواست سازمان‌های مردم نهاد برای تمدید مهلت حضور این سند ارزشمند تاریخی در ایران، امروز در لندن اعلام شد که منشور کورش بزرگ تا نوروز در ایران خواهد ماند. مسئول دفتر امور رسانه‌های موزه بریتانیا در گفت و گو با بی‌بی‌سی فارسی، ضمن اعلام این خبر گفت که بنا بر توافق قبلی، قرار بود منشور کورش روز ۱۶ ژانویه به بریتانیا بازگردانده شود اما بر اساس تصمیم تازه موزه، این منشور تا ۱۵ آوریل و بعد از نوروز سال ۱۳۹۰ در ایران خواهد ماند. موزه بریتانیا در بیانیه تازه‌ای اعلام کرده است که تمدید مدت حضور منشور کورش در ایران که به دلیل استقبال خوب بازدیدکنندگان صورت گرفته است، سبب می‌شود مردم استان‌های مختلف ایران و گروه‌های دانش آموزی فرصت داشته باشند که این منشور را از نزدیک مشاهده کنند. 

ادامه مطلب ...

خورشید گرفتگی در نصف جهان!

 

تماشای خورشید گرفتگی از زیر گنبد شیخ لطف الله!

نخستین خورشید گرفتگی سال 2011 ، امروز 4 ژانویه برابر با 14 دی‌ماه 89 ، به صورت جزئی در «نصف جهان» نیز قابل دیدن بود. خورشیدگرفتگی یا کُسوف هنگامی رخ می‌دهد که سایه ماه بر بخشی از زمین بیافتد و در نتیجه از دید ناظران بخش‌هایی از کره زمین، قرص ماه روی قسمتی از قرص خورشید را بپوشاند. اما پدیده‌ای که امروز روی داد خورشید گرفتگی کامل نبود. پدیده نجومی امروز خورشید گرفتگی جزئی بود. در این مورد، هنگام خورشیدگرفتگی، در مکان‌هایی از سطح کرهٔ زمین که از خط واصل مرکز خورشید و مرکز کرهٔ ماه دور هستند، امکان رؤیت گرفتگی کلی یا گرفتگی حلقوی وجود ندارد. در چنین نقاطی - که شامل مساحت بیشتری از زمین می‌شود - دو قرص خورشید و ماه هم‌مرکز دیده نمی‌شوند و در نتیجه روی تاریک ماه، تنها قسمتی از قرص خورشید را می‌پوشاند که به این حالت گرفت جزئی می‌گویند. اما دوست هنرمند عکاس و خوش ذوق اصفهانی «محمد سلطان‌الکتابی»، امروز صبح به پیشواز این پدیده زیبا و فرخنده طبیعی در میدان نقش جهان اصفهان رفت و با دوربینش جلوه‌هایی چشم‌نواز از خورشید گرفتگی را از زیر گنبد مسجد شیخ لطف‌الله ثبت کرد. در ادامه این ‌عکس‌های زیبا را ببینید:

ادامه مطلب ...

بیان‌نامه دانش­آموختگان باستان­شناسی

 

بیانیه گروهی از دانش­آموختگان باستان­شناسی کشور

درباره  نامه استادان دانشگاه درمورد چندپاره­شدنِ سازمان میراث فرهنگی و لزوم تخصص‌گرایی

پس از نامه گروهی از استادان دانشگاه درباره پرهیز از چندپاره­شدنِ سازمان میراث فرهنگی و لزوم تخصص‌گرایی و پاسخ سازمان میراث فرهنگی که در برخی از پایگاه های اینترنتی بازتاب یافت، اکنون جمعی از دانش­آموختگان باستان‌شناسی کشور به نقد هر دو نامه پرداخته‌اند و نکاتی را به بازتاب دهندگان نامه و همچنین مسئولان سازمان میراث فرهنگی یاد آوری نموده‌اند. این گروه از باستان شناسان در بخش نخست بیان‌نامه خود با اشاره به تخریب‌های گسترده میراث فرهنگی کشور بر حساس بودن شرایط فعلی تاکید نموده و نوشته اند: « اقدام آگاهانه و مسؤلانه جمعی از استادان فرهیخته و چراغ­های فروزان آسمان فرهنگ و دانش کشور دربارة لزوم هوشیاری و توجه به نگهداری و صیانت از حریم میراث و فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی مایة خرسندی است. انتشار این نامه در ماه­هایی که پیوسته خبر تخریب و نابودی تپه­ها، محوطه­ها، امامزاده­ها، آرامگاه­ها و بناهای تاریخی -همچون اصفهان عهد صفوی، امامزاده یحیای کاشان، بندر مهروبان، سرای دلگشا و خروج 35 اثر از فهرست آثار ملّی کشور- به گوش می­رسد، اهمیت دوچندان دارد. انتظار می­رود همچنان که این صاحب‌نظران و استادان خواستار توجه مضاعف مدیران و مسؤولان به حساسیت­های فرهنگی کشور شده­اند، این اعلام نظر به مثابه فرصتی تاریخی نگریسته شود و خصوصاً شاهد توجه به مسأله "تخصص‌گرایی" در حوزه مهم و حساسی چون میراث فرهنگی باشیم».

ادامه مطلب ...

درخواست تمدید مدت حضور منشور کورش در ایران

 

سازمان‌های مردم‌نهاد خواستار شدند:

منشور کورش تا نوروز در ایران بماند! 

پس از آن که دکتر عبدالمجید ارفعی، باستان‌شناس و  نخستین مترجم منشور کورش به زبان فارسی، در گفتگو با خبرگزاری‌ها، تمدید مهلت حضور منشور کورش در ایران را به خاطر استقبال زیاد بازدیدکنندگان ضروری و لازم دانست، شماری از سازمان‌های مردم‌نهاد دوستدار میراث فرهنگی نیز با انتشار نامه‌ای سرگشاده به سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواستار تمدید مدت زمان نگه‌داری منشور حقوق بشر کورش بزرگ در ایران شدند. در بخشی از این نامه که به نمایندگی از سازمان‌های مردم نهاد توسط "دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران" به دبیرخانه‌ سازمان داده شد، چنین آمده است: « ... نظر به این‌که زمان نگهداری منشور کورش بزرگ، که به امانت نزد موزه ملی ایران است، رو به پایان می‌رود و با توجه به بالا رفتن بی‌سابقه‌ی شمارِ بازدیدکنندگان آن موزه به خاطر وجود این اثر ارزشمند، بدین وسیله "دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران" به نمایندگی جمعی از انجمن‌های سراسر کشور و دوستداران میراث فرهنگی از آن مقام محترم تقاضا دارد زمینه‌ی تمدید مدت نگهداری آن را تا پس از تعطیلات نوروزی فراهم نمایید تا تعداد بیشتری از هم‌میهنان‌مان به دیدن کامیاب گردند».

آغاز فصل سوم کاوش در تپه اشرف

فصل سوم کاوش در تپه اشرف اصفهان آغاز شد

ایران‌نامه-شاهین‌سپنتا: سومین فصل کاوش تپه تاریخی اشرف به سرپرستی دکتر علی‌رضا جعفری‌زند، باستان‌شناس، آغاز شد. کار کاوش در تپه تاریخی اشرف که در کرانه زاینده‌رود و در نزدیکی پل تاریخی شهرستان در محدوده شهر اصفهان واقع است، از 28/4/89 آغاز شده و طی دو فصل کاوش بخش‌هایی از قلعه دوران ساسانی و افزوده‌های دوره اسلامی و بقایای کاخ اشرف افغان، به همراه قطعات سفال مربوط به دوران پیش و پس از اسلام به دست آمده است. گفتنی است، در حالی فصل سوم کاوش در تپه اشرف آغاز شده که تاکنون گزارشی از فصل‌های قبلی کاوش از سوی سازمان میراث فرهنگی با عنوان خودخوانده «تنها مرجع رسمی برای اطلاع‌رسانی در مورد کاوش‌ها»، جهت اطلاع عموم منتشر نشده است. در این مورد، یکم آذرماه امسال، سازمان میراث فرهنگی در اطلاعیه‌ای ضمن انحصاری خواندن انتشار هرگونه خبر و گزارش در خصوص کاوش‌های باستان‌شناسی، تاکید کرده بود:

ادامه مطلب ...

ارگ بم: سروده هما ارژنگی

 

هم آوا با هما ارژنگی در آرزوی بازسازی بم

هفت سال از بامداد پنجم دی ماه 1382 خورشیدی، روزی که شهر تاریخی بم برخود لرزید و با خاک یکسان شد و بیش از 30 هزار نفر از هم‌میهنان‌مان جان باختند، می‌گذرد؛ اما به گزارش خبرگزاری‌ها روند بازسازی این شهر آنچنان کند است که سال‌ها مانده تا شهر جدید بم استوارتر و سرافرازتر از قبل خاطره تالم‌بار گذشته‌ها را از اذهان بزداید. حتی اکنون 7 سال از پس وقوع زلزله، هنوز قسمت اعظم ارگ بم مرمت نشده است و سرعت مرمت ارگ بم آن‌گونه که انتظار می‌رفت پیش نرفته است و در حال حاضر علاوه بر مرمت صحیح و مقاوم سازی و حفاظت و احیاء ارگ بم سایر آثار باستانی بم مثل قنات‌ها و قلعه دختر و باغات محدوده بافت و منظر فرهنگی آن باید در فهرست میراث درخطر و میراث مورد پاسداری قرار بگیرد. بازسازی شهر بم و مرمت کامل ارگ بم در طی همه این سال‌ها از خواسته‌های همه ایرانیان و دوستداران میراث فرهنگی از هرجای جهان بوده است. در این مورد چکامه سرای میهن دوست، بانو هما ارژنگی، هفت سال پیش در اندوه زمین لرزه بم، سروده‌ای را با عنوان «من تو را بار دگر می‌سازم » سرود که همزمان به زبان فرانسه نیز ترجمه شد و از سوی چند انجمن نیکوکاری و صلیب سرخ در دانشگاه‌های فرانسه به دو زبان فارسی و فرانسه اجرا شد و منافع حاصل از آن به سازمان صلیب سرخ سپرده شد تا به یاری مردم زلزله زده بم هزینه شود. اکنون پس از هفت سال بسیاری از ایرانیان هم آوا با بانو هما ارژنگی آرزوی بازسازی بم و سامان یافتن مردم آن سامان را در سر می‌پرورانند. سروه زیبا و آرزومندانه بانو ارژنگی را با صدای او در اینجا بشنوید و متن آن را در ادامه بخوانید:

ادامه مطلب ...

شهروند نمونه اصفهانی درگذشت

  

مارو غازاریان، شهروند نمونه اصفهانی از میان ما رفت

در آستانه سال نوی میلادی، خبری بسیار بد همه دوستداران محیط زیست و فعالان میراث فرهنگی اصفهان را اندوهناک ساخت. خبر درگذشت «مارو غازاریان» از همشهریان ارمنی ما و یکی از فعالان سازمان‌های مردم نهاد اصفهان را شنیدم اما باور نکردم و فوری با تلفن همراه او تماس گرفتم. تلفن او خاموش بود. به مادرش زنگ زدم، سراغ خانم غازاریان را گرفتم، مادرش بغض کرد و گفت: «مارو پیش خدا رفت». علت را پرسیدم. گفت: «شب خوابید و صبح بیدار نشد، گویا در خواب سکته کرده است». برای همه دوستانش که چند سال است او را می‌شناسند، این خبر بسیار باورنکردنی و ناراحت‌کننده است. او را از سال 1382 که به عضویت کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ درآمد، می‌شناختم. او یکی از اعضای جوان و فعال کانون بود که در همه جلسات هفتگی حضوری فعال داشت و هر هفته با یک فهرست بلندبالا از پیشنهاداتش برای بهبود وضعیت میراث فرهنگی و طبیعی اصفهان ما را متوجه مسئولیت سنگینمان در برابر شهرمان می‌کرد و همه ما را به خاطر کم‌کاری‌هایمان شرمنده می‌ساخت. او بسیار به فرهنگ ایران عشق می‌ورزید و برای من بسیار ارزش داشت که یک همشهری ارمنی‌ام آن ‌قدر به شاهنامه فردوسی علاقه داشت که هرگز در جلسات شاهنامه‌خوانی غیبت نمی‌کرد و شاهنامه را با لهجه شیرین ارمنی‌اش می‌خواند و همیشه تاکید می‌کرد که باید این نشست‌ها را با جدیت برگزار کنیم.

ادامه مطلب ...