از نگاه دوربین

بهشت غرب ایران از نگاه محمد سلطان الکتابی

محمد سلطان الکتابی، عکاس هنرمند اصفهانی، شیفته آسمان است و به طور تخصصی به عکاسی از پدیده‌های نجومی می‌پردازد و عکس‌های یگانه‌اش از آسمان شب در بسیاری از پایگاه‌های تخصصی بین‌المللی نجوم منتشر شده است. محمد سلطان‌الکتابی که دانشجوی رشته معماری نیز هست، نگاه خاصی به پدیده‌های نجومی در کنار آثار تاریخی و میراث طبیعی ایران دارد که در نتیجه این نگاه ویژه، عکس‌های تلفیقی ماندگاری از این آثار تاریخی در کنار پدیده‌های نجومی از او به یادگار مانده است. یکی دیگر از زمینه‌های کار محمد سلطان الکتابی عکاسی از طبیعت چشم‌نواز ایران‌زمین است. محمد سلطان‌الکتابی که به تازگی سفری چهار روزه به کردستان «بهشت غرب ایران» داشته و از سنندج، اورامان، پاوه و پلنگان دیدار کرده، عکس‌‌های زیبایی را از طبیعت آن سامان با خود به ارمغان آورده است که در ادامه می‌توانید ببینید و شرحی را که او از دیدنی‌های طبیعی و معماری ویژه اورامان و پلنگان به زبان انگلیسی نگاشته، بخوانید:

به یاد دکتر پرویز ورجاوند

برگ‌هایی از آلبوم خاطرات با دکتر پرویز ورجاوند

هرکس که مسائل و موضوعات مربوط به ایران را در رشته های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی پیگیری می‌کرد، دکتر پرویز ورجاوند را می‌شناخت. او باستان‌شناسی آگاه و هوشیار، پژوهش‌گری توانمند و پرکار، و یک چهره ملی پرتلاش بود که نوشته‌ها و مصاحبه‌هایش در بیشتر رسانه‌های نوشتاری، شنیداری و دیداری فارسی‌زبان درون‌مرز و برون‌مرز منتشر می‌شد. شخصیت پویا، مبارز، شجاع و نواندیش دکتر پرویز ورجاوند او را چهره محبوب جوانان تلاش‌گر در عرصه‌های مختلف و با گرایش‌های مختلف ساخته بود و همین باعث می‌شد که در بیشتر گردهمایی‌‌های دانشجویی و جشن‌های ملی که گروه‌های جوانان برگزار می‌کردند، مهمان باشد تا با سخنان راهگشا و شورانگیز خود تلاش‌های آنان را رهنمون باشد؛ هرچند که بسیار پیش آمد که جلسات سخنرانی‌اش در دانشگاه‌ها یا نشست‌های سیاسی توسط گروه‌های فشار برهم زده شد اما او هربار جدی‌تر از دفعه پیش در محل سخنرانی حاضر می‌شد و به دفاع از حقوق ملت می‌پرداخت.

خانه های تاریخی اصفهان، 1) تاریخچه

خانه‌های تاریخی اصفهان، بخش نخست:

نگاهی به تاریخچه ساخت خانه

مهدی فقیهی (میراث‌پژوه )

از دیرباز، ساخت مسکن و خانه در معماری ایران و جهان جایگاه مهمی داشته است؛ چنان‌که تحقیقات نشان داده، انسان‌ها از هزاران سال پیش از میلاد مسیح (دوران ‌پارینه‌سنگی) در غارها زندگی می‌کردند و تقریباً از هزاره بیستم پیش از میلاد مسیح با هنر نقاشی و کنده‌کاری روی سنگ، بدنه داخلی غارهای محل سکونت خود را تزیین می نمودند، این نقوش که در شمار اولین تزئینات و هنرهای منسوب به انسان به حساب می‌آید، با رشد و تکاملی که در هزاره‌های بعدی به دست آورد، در تزیین و تکمیل اغلب دست ساخته‌ها به کار گرفته شد. پس از پایان یافتن دوره پارینه سنگی و آغاز دوران جدیدی به نام «نوسنگی»، یعنی در حدود هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح، انسان‌های غارنشین از یک سو به دلیل رشد جمعیتشان، و از سوی دیگر به سبب کمبود منابع غذایی و محدود بودن فضای زندگی، غارهای محل سکونت خود را ترک کردند و به دشت‌ها و کنار رودها روی آوردند. این نقل مکان در آینده منشأ تحولات جدیدی در زندگی انسان‌های اولیه گردید چنان که آنها در اولین اقدام برای تامین سرپناه و مأمنی برای آغاز زندگی اجتماعی خود کوشیدند و  بر آن شدند تا با تجربیات و اندوخته‌هایی که از سکونت در غارها کسب نموده بودند، خانه‌های اولیه خود را با شکل و شمایلی نظیر غارها و به همان صورت محقر بنا کنند، ساخته‌شدن خانه‌های متعدد در کنار یکدیگر تدریجاً باعث پدید آمدن دهکده‌های اولیه گردید.

بلندمرتبه سازی در بافت تاریخی یزد

تخریب منظر تاریخی و فرهنگی بافت کهن یزد از سر گرفته شد

روند تخریب منظر تاریخی و فرهنگی بافت کهن یزد با از سرگیری احداث طبقات فوقانی کتابخانه مرکزی یزد، پس از 13 سال توقیف پروژه و بدون توجه به مصوبات قبلی، ادامه یافت. به گزارش شبکه انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی استان یزد، طرح ایجاد کتابخانه مرکزی یزد 13 سال پیش در زمینی به مساحت 12 هزار متر مربع با زیربنای 6 هزار متر مربع در بافت تاریخی یزد آغاز شد. این پروژه با 20 درصد پیشرفت فیزیکی، از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل سازمان مسکن و شهر سازی استان یزد شد و با توجه به اینکه در آن زمان اداره میراث فرهنگی نیز زیر گروه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، مسئولین مسکن وشهرسازی یزد بدون کارشناسی و بررسی کامل، طرح را تا 30 درصد پیشرفت فیزیکی ادامه دادند. هنگامی که اسکلت فلزی پروژه با ارتفاع زیاد در میان بافت تاریخی خودنمایی کرد و توجه همگان را به خود جلب کرد، با اعتراض دوستداران میراث فرهنگی روبه رو شد و سازمان میراث فرهنگی استان نیز خواستار توقف بلندمرتبه سازی و تعدیل 9 متر از ارتفاع پروژه شد. اما اکنون برخلاف توافقات و مصوبات به عمل آمده بین مسئولان استانی و کشوری برای تعدیل ارتفاع ساختمان کتابخانه مرکزی یزد و انتقال بخش‌های تعدیل شده از ارتفاع به سطح، دوباره کار احداث طبقات فوقانی از سرگرفته شده و چشم انداز ثبت جهانی بافت تاریخی یزد را تیره و تار ساخته است.

مردمک 5

در خانه لطفی کرمان بوی زندگی نمی‌آید! 

                                              رویا ملکی (راهنمای گردشگران در کرمان)

قلم را به دست گرفته ام و صفحات سفید را پر می‌کنم از تاریخ شهرم؛ شهری که روزگاری مهد تمدن‌های بزرگی بود که اکنون آثار به‌جا مانده‌اش در موزه‌های مختلف جهان بر روی چشم نگهداری می‌شود. شهرم رنجور و خسته است و نیاز به دستان پُر مهری دارد که او را نوازش کنند و کجاست آن دستان؟!  در خانه نشسته ام، توی حوض‌ ِ خانه پُر است از ماهی‌های قرمز، و صدای پرندگان برفراز درخت پُر از سیب، طنین‌انداز است. خانه را آب و جارو کرده اند و بوی کاهگل مشامم را می‌نوازد. اهل خانه همگی در تکاپو هستند و پر از انرژی. خانه‌شان مجاور بازار شهر است، بازاری که اکنون طویل‌ترین بازار مسقف است و صدای بازاریان با هزاران امید در دل، به گوش می‌رسد. گوشه ای از خانه نشسته ام و به اهل خانه نگاه می کنم. چه زیباست خانه‌شان، اتاق‌هایشان هر یک به سبکی و به رنگی. اتاقی که رو به رویم است پر از آینه‌کاری است. این آینه کاری‌ها را جایی دیده ام.

اصفهان را بیشتر بشناسیم: 4) تالار اشرف

تالار اشرف

پیوندگاه جلوه‌های زیبای زمین وآسمان

شاهین سپنتا – معصومه شهباز

تالار اشرف یکی از بناهای تاریخی اصفهان است که بارها به دور از چشمان نگران مردم تا مرز ویرانی کامل به دست کارگزاران بی‌تدبیر پیش رفت، اما سرانجام بخش‌هایی از آن نجات پیدا کرد و تا امروز باقی ماند؛ بنایی با تزئینات داخلی ممتاز که در دوره صفوی سکونت‌گاه پادشاه، و حرم سلطنتی بود و در دوران قاجار، خانه صارم‌الدوله (فرمانده نظامیان اصفهان) شد و سپس به انبار علوفه و اقامت‌گاه سربازان روسی تبدیل شد و روزگاری به اداره صحیه و سجل احوال، اداره معارف، اداره فرهنگ و هنر، اداره آموزش و پرورش، و اداره تشریفات استانداری تغییر کاربری داد. تالار اشرف که در زمان شاه عباس دوم صفوی ساخته شد و در دوره شاه سلیمان کامل شد، در محدوده تاریخی دولتخانه صفوی و در نزدیکی رکیب‌خانه، تالار تیموری، توحیدخانه و کاخ چهلستون قرار داشت و اکنون در غرب خیابان استانداری و در محدوده باغ استانداری اصفهان واقع است. تالار اشرف در طول تاریخ همیشه یک عمارت حکومتی بوده و درهای آن به روی عموم مردم و گردشگران بسته بوده است و  اکنون بازدید از آن، پس از هماهنگی با «اداره تشریفات و امور بین الملل» و «حراست» استانداری اصفهان امکان پذیر است.

گزارشی اجمالی از تپه‌های باستانی همدان

گزارشی نگران‌کننده از وضعیت تپه‌های باستانی استان همدان

                                                                                                             بابک‌مغازه‌ای

باتوجه به فرارسیدن روز جهانی موزه و میراث‌فرهنگی و هفته میراث فرهنگی انجمن ایران‌شناسی کهن‌دژ به عنوان تنها مجموعه غیردولتی فعال در زمینه میراث فرهنگی در استان همدان وظیفه خود می‌داند تا در گزارشی اجمالی توجه همگان را به برخی از تپه‌ها و محوطه‌های در معرض خطر و نیازمند توجه بیشتر استان همدان جلب نموده و از مسئولین مربوطه بخواهد تا توجه روزافزونی را به این یادگارهای کهن معطوف نمایند و در ضمن با توجه به سند مطالبات انجمن که در اردیبهشت ماه 1388 منتشر گردید و در تارنمای این انجمن موجود می‌باشد باز هم اعلام می‌نماید که یکی از موثرترین راه‌های حفاظت از میراث پیشینیان ایران‌زمین ایجاد پایگاه‌های دائمی و استقرار نیروهای دوره دیده با امکانات کافی در این پایگاه ها در تمامی محوطه‌های باستانی می‌باشد.

مردمک4

صنایع دستی اصفهان را به اوج برگردانیم

                                                                                معصومه‌شهباز

از 15 اردیبهشت‌ماه، آخرین روز مهلت تعیین شده از سوی سازمان میراث فرهنگی به فروشندگان میدان نقش جهان برای پاکسازی فروشگاه‌هایشان از صنایع دستی خارجی، 15 روز گذشته است. پیش‌تر بنا به درخواست برخی از فروشندگان میدان نقش جهان، این مهلت به مدت 10 روز نیز تمدید شده بود. اکنون که همه مهلت‌ها به پایان رسیده، انتظار می‌رفت میدان نقش‌جهان از وجود صنایع دستی پاکستانی، چینی و ترکی پاک شود و جای آن‌ها را صنایع دستی مرغوب اصفهان بگیرد اما چنین نشد. پس اکنون پرسش این است که آیا به‌راستی تعیین ضرب‌‌الاجل‌هایی از این دست برای چندمین‌بار از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی اصفهان را از خطر نابودی نجات خواهد داد و بازار آن را احیاء و رونق خواهد بخشید؟ آیا استادکاران، هنرمندان و فروشندگان صنایع دستی همچنان توان ارائه آثار مرغوب را به گردشگران داخلی و خارجی خواهند داشت؟

آغاز مرمت پل‌ورگان

آغاز مرمت پُل تاریخی وَرگان بر بستر زاینده رود

چند هفته پس از انتشار گزارش «ایران‌نامه» درباره وضعیت نگران کننده پُل‌ورگان و پُل‌کله بر بستر زاینده‌رود و ضرورت مرمت آنها، کار مرمت پُل‌ورگان در شهر فلاورجان اصفهان با جمع آوری رسوبات و ترمیم بخش‌های آسیب دیده، توسط سازمان میراث فرهنگی آغاز شد. در بخشی از گزارش مورد اشاره «ایران‌نامه» که یک ماه پیش منتشر شد و در برخی مطبوعات استان نیز بازتاب یافت، آمده بود: « دخالت‌های غیراصولی در بنای پل‌ورگان و کاربرد بتون برای تقویت آن جهت گذر کامیون‌ها، عبور لوله‌های سنگین از کنار پایه های فرسوده پل، باز بودن آن بر روی خودروهای مختلف جهت دسترسی محلی، فشار حاصل از رسوبات و زباله‌های تجمع یافته در کنار پایه‌های پل و عدم مرمت دوره‌ای آن باعث شده که در حال حاضر صدمات شدیدی به بدنه و پایه‌های پل‌ورگان وارد شود و در صورت ادامه این روند و بی‌توجهی سازمان میراث فرهنگی، استانداری اصفهان و شهرداری فلاورجان،بخشی از هویت تاریخی شهر فلاورجان برای همیشه از میان خواهد‌رفت. به نظر می رسد که مرمت اصولی پل‌ورگان، بستن آن به روی هرگونه خودرو، جمع آوری تاسیسات و رسوبات زیر پل، و احداث پل جدید جایگزین برای دسترسی محلی و ثبت آن در فهرست آثار ملی از اقدامات ضروری برای جلوگیری از روند تخریب این پل خواهد بود». امید است کار مرمت این اثر تاریخی با رعایت کلیه اصول و ضوابط فنی انجام شود.