دست خط جعلی امیر کبیر به ناصرالدین شاه

نامه جعلی منسوب به امیرکبیر در باغ فین کاشان نصب شده است!

ایران نامه – شاهین سپنتا: گردشگرانی که این روزها برای دیدار از باغ فین به کاشان سفر می کنند، در یکی از کوشک های باغ، توجهشان به تابلویی جلب می شود که گفته می شود دست خط عتاب آلود امیرکبیر به ناصرالدین شاه است. در این دست خط که امضای «تقی» را زیر خود دارد خطاب به ناصر الدین شاه نوشته شده است:

«قربانت شوم، الساعه که در ایوان منزل با همشیره‌ی همایونی به شکستن لبه‌ی نان مشغولیم، خبر رسید که شاهزاده موثق‌الدوله حاکم قم  را که به جرم رشا و ارتشا معزول کرده‌ بودم به توصیه‌ی عمه‌ی خود ابقا فرموده و سخن هزل بر زبان رانده‌اید. فرستادم او را تحت‌الحفظ به تهران بیاورند تا اعلیحضرت بدانند که اداره‌ی امور مملکت به توصیه‌ی عمه و خاله نمی‌شود.  زیاده جسارت است، تقی!»

در مورد این نامه که به امیرکبیر منسوب شده است و بدون هیچ سند و مدرکی و بدون هیچ توضیحی در باغ فین کاشان نیز نصب شده است، پایگاه "گمانه" که به تازگی با رویکرد روشنگری درباره شایعات و جعلیات در فضای اینترنت کار خود را آغاز نموده، نوشته است:

نامه‌ی منتسب به امیرکبیر خطاب به ناصرالدین شاه اولین بار به صورت رسمی توسط خسرو معتضد در برنامه “پلی به گذشته” معرفی شد  و سپس در بسیاری از سایت های خبری و شبکه های اجتماعی دست به دست شد. برای نمونه آنرا در سایت خبری تابناک ببینید.

اما روزنامه‌ی اعتماد به قلم نصرالله حدادی آن را به دلایل زیر جعلی و فاقد اعتبار می‌داند:

۱-  این سند در هیچ یک از کتب معتبری که درباره‌ی امیر فقید نگاشته شده یا اسناد و مدارک و نامه‌هایی که تا به امروز از او به چاپ رسیده مشاهده نشده است.

۲- هیچ شباهتی بین خط اصلی امیر، با این سند جعلی وجود ندارد.

۳- امیر حتی در روزگار تبعید نیز نامه‌ی عتاب آلود و تهدیدآمیز و ملامت انگیز به شاه ننوشت، چه رسد هنگامی که در اوج قدرت بود.

۴- نامه فاقد تاریخ است و اکثر نامه‌های امیر – آن هم در صورت صحت – در شرایط خلاف رأی همایونی رای جستن، چگونه قید تاریخ ندارد؟

۵-  استفاده از علاماتی مثل نقطه، ویرگول و… در مکاتبات عهد قاجار و به خصوص در دوران امیر مرسوم نبوده است.

۶-  نام شاهزاده‌ی معزول اولاً مغشوش نوشته شده و می‌توان آن را موثق‌الدوله، مؤیق‌الدوله و مویق‌الدوله خواند که چنانچه موثق‌الدوله درست باشد، دو نقطه‌ی زیر آن برای چیست؟

۷-  با تمام جست‌ وجویی که در میان کتاب‌های معتبر عصر قاجار به عمل آمد، به چنین نامی- حتی موثق الدوله – برنخوردم.

۸-  امیر همواره همسر دومش و خواهر ناصرالدین شاه را ملک زاده خانم خطاب می کرد و در مراسلات از او نام می برد و هیچ‌گاه در هیچ یک از مراسلات او به شاه، حتی هنگام گله از عزت الدوله، او را «همشیره‌ی همایونی» خطاب نمی‌کرد.

۹-  امیر همواره نامه‌هایش را با رقم مهر «میرزامحمدتقی خان»، «محمد تقی بن محمد قربان»، «المتوکل علی الله محمدتقی»، «عبده الراجی محمدتقی» و «لا اله الا الله الملک الحق المبین محمدتقی» ممهور می‌ساخت و دیده نشده که در مراسلاتی که از او باقی مانده، «تقی» مهر و امضا کند.

اما جعل این اسناد به چه منظور است؟

نویسنده‌ی مقاله معتقد است: پاسخ این سؤال می‌تواند دلایل گوناگون داشته باشد. درباره‌ی سند مورد اشاره شاید جاعل قصد آن داشته تا چهره‌ی دیگری از امیر ارائه داده و اصلاً هم در ظاهر امر سوءنیت نداشته باشد و از سر شیفتگی دست به چنین کاری زده باشد، اما همواره این‌چنین نیست و گاهی برای انحراف تاریخ، منظور حلیت یک چهره‌ی سیاسی و مخدوش کردن چهره‌ی مقابل آن باشد.

خسرو معتضد اما در مصاحبه ای با «عصر ایران»  بدون ارائه دلایل بیشتر، گفت:

 «من تحقیق کرده ام و می گویم سند درست است اما برخی می خواهند خودنمایی کنند و در این سند تشکیک می کنند.»

گفتنی است که باغ فین کاشان، نام یک باغ ایرانی است که حمام فین نیز در آن قرار دارد. مکان نامبرده جایی است که در سال ۱۸۵۲ میلادی به فرمان ناصرالدین‌شاه، امیرکبیر نخست وزیر نواندیش و اصلاح گرای ایران در آن مکان به قتل رسید.

 سابقه و قدمت باغ فین و بناهای آن به دوره صفویه بازمی‌گردد. وسعت باغ بالغ بر ۲۳ هزار مترمربع و شامل یک حیاط مرکزی است که به وسیله دیوار، بارو و برج های استوانه ای محصور شده ‌است.

باغ فین و مجموعه بناهای آن در کاشان در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شمارهٔ ثبت ۲۳۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.