ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

دکتر جعفریان درگذشت


دکتر محمد علی جعفریان

بنیان گذار گنجینه تاریخ طبیعی اصفهان درگذشت

ایران‌نامه- شاهین سپنتا: دکتر محمد علی جعفریان یکی از استادان برتر دانشگاه اصفهان و از چهره های علمی شناخته شده ایرانی در رشته زمین شناسی  29 بهمن ماه 1391 پس از سکته مغزی درگذشت و پیکر او روز چهارشنبه دوم اسفند ماه 91 از محل موزه تاریخ طبیعی اصفهان تا دانشکده زمین شناسی دانشگاه اصفهان تشییع و سپس در قطعه نام‌آوران آرامستان باغ رضوان اصفهان به خاک سپرده خواهد شد. آیین یادبود وی نیز بامداد روز آدینه چهارم اسفندماه در مسجدالمهدی مرداویج برگذار خواهد شد.

دکتر محمد علی جعفریان، درسال 1313 خورشیدی در محمدیه نایین از شهرستان های استان اصفهان در خانواده‌ای کشاورز دیده به گیتی گشود.

او از پنج سالگی به مدت دو سال به مکتب « ملا میرتقی» رفت و خط و خواندن آموخت. سپس به دبستان محمدیه نایین رفت و تحصیلات ابتدایی را تا کلاس چهارم در آنجا گذراند. پس از آن به همراه عموی خود به شیراز رفت و در دبستان حافظ شیراز، دوران ابتدایی را به پایان رساند. سپس برای ادامه تحصیلات در مقطع راهنمایی به نایین بازگشت.

وی دوره دبیرستان را نیز در نایین گذراند و سپس به دانش‌سرای کشاورزی شیراز رفت و در سال 1332 از این دانشسرای دیپلم کشاورزی گرفت. همچنین به پاس تلاش و موفقیت هایش در درس ها به او اجازه داده شد که رشته علوم طبیعی و شیمی را نیز همزمان بخواند ولی از آنجا که بعد از مدتی این دو رشته از هم جدا شدند، وی رشته علوم طبیعی را که شامل زمین شناسی و زیست شناسی بود، برگزید و در سال 1334 از دبیرستان شاپور شیراز دیپلم تجربی گرفت.

 پس از شرکت در در کنکور دانشکده علوم دانشگاه تهران و قبولی در این دانشگاه، به تهران رفت و در سال 1337 خورشیدی موفق به دریافت مدرک کارشناسی علوم طبیعی از دانشگاه تهران شد.

 تلاش مداوم او برای آموختن بیشتر و افزایش دانسته هایش موجب شد که به عنوان دانشجوی ممتاز شناخته شود و موفق به کسب امتیاز بورسیه شود، به همین دلیل به صورت دانشجوی مأمور به تحصیل، به فرانسه اعزام شد.

 وی در سال 1351، مدرک کارشناسی ارشد زمین شناسی را با گرایش «مجموعه های رسوبی» از دانشگاه «کلود برنارد» فرانسه دریافت نمود و دو سال پس از آن در سال 1353 خورشیدی، دوره دکترای خود را در رشته «بیو استراتیگرافی و فسیل شناسی» در دانشگاه لیون به پایان رساند.

دکتر جعفریان از همان سال 1337، پس از دریافت مدرک کارشناسی،  به مدت 6 سال به عنوان دبیر در دبیرستان های نجف آباد و اصفهان به تدریس پرداخت و از سال 1344 تا 1350، پیش از اعزام به فرانسه، به عنوان سرپرست آزمایشگاه گروه زمین شناسی در دانشگاه اصفهان، فعالیت نمود.

دکتر جعفریان، پس از به پایان رساندن تحصیلات عالی خود در فرانسه، به ایران بازگشت و از سال 1353 خورشیدی، در دانشگاه اصفهان، با عنوان استاد یار و دانشیار گروه زمین شناسی به تدریس پرداخت و سرانجام در سال 1367 خورشیدی به جایگاه استادی این دانشگاه دست یافت.

 وی در دوران تدریس در دانشگاه اصفهان به عنوان استاد ممتاز گروه زمین شناسی،به فعالیت های پژوهشی و نگارش مقالات علمی در نشریات معتبرعلمی کشور، مشغول بود. همچنین به عنوان کارشناس معادن با طرح های زمین شناسی وزارتخانه ها، سازمان ها و کارخانه های بزرگ کشور مشارکت داشت.

از کارهای مهم و تاثیرگذار دکتر جعفریان، تأسیس و مدیریت موزه علوم طبیعی اصفهان در سال 1367 خورشیدی با استفاده از سرمایه و گنجینه علمی شخصی بود.

 دکتر جعفریان  در سال 1372 خورشیدی، به عنوان استاد نمونه کشور و در سال 1381 به عنوان زمین شناس نمونه کشور دست یافت.

دکتر جعفریان، در سال‌های 1370، 1371 و 1372عنوان استاد نمونه دانشگاه اصفهان را دریافت نمود. وی در سال 1380 به عنوان عضو فعال و رسمی فرهنگستان علوم کشور در گروه علوم پایه شناخته شد و در سال 1381 موفق به دریافت جایزه «انجمن ترویج علم» شد.

دکتر جعفریان، در دوران تحصیل و تدریس، آثار علمی ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت. بیش از 80 عنوان مقاله  پژوهشی به زبان های فارسی، انگلیسی و فرانسوی، 12 جلد کتاب علمی و دانشگاهی  در موضوعات زمین شناسی تاریخی، دیرینه شناسی بی مهرگان، ایکنولوژی، تاکسیدرمی ، موزه های تاریخ طبیعی ، 13 راهنمای آموزشی، کاربردی و تحقیقاتی در مورد معادن، 23 گزارش علمی و کاربردی در موضوعات مرتبط با معدن، عمران، سد سازی، تأمین آب شیرین، و اّب رسانی بخش از این آثار به شمار می آیند.

وی در سال 1976 میلادی با تقاضای «انجمن زمین شناسی نفت آمریکا G.P.A. A »، به عضویت این انجمن درآمد.

 وی درباره چگونگی علاقه مند شدنش به ایجاد سومین موزه تاریخی طبیعی ایران، پس از تهران و کرج و گشایش آن در سال 1367 در محل بنای تاریخی تالار تیموری اصفهان گفته است:

 «وقتی در دانشسرای کشاورزی شیراز تحصیل می‌کردم، فیلمی از موزه تاریخ طبیعی لندن را به ما نشان دادند و این فیلم توجه من را به موزه تاریخ طبیعی جلب کرد و از همان زمان تصمیم به ایجاد موزه تاریخ طبیعی گرفتم و مدتی که برای تحصیل در درجه دکترا به لیون رفته بودم، در موزه تاریخ طبیعی لیون شروع به کار کردم تا هم روش موزه داری و هم روش تاکسیدرمی را یاد بگیرم و از درآمدی که کسب می کردم اشیایی را خریداری می کردم و همچنین در بازدیدهایی که ازموزه های مختلف جهان داشتم ودر سفرهایی که به سواحل دریای مدیترانه، مانش و بالتیک و دیگر کشورها داشتم، آثار و اشیایی را خریداری و جمع آوری می کردم. از بازدیدهایی که از مجموعه های تاریخ طبیعی داشتم یک گزارش مصور تهیه کردم و به شکل یک کتابچه در پنج نسخه به شهرداری های پنج نقطه و آموزش و پرورش دادم و اعلام کردم محلی برای نمایش این آثار می خواهم. پس از این درخواست شهردار وقت اصفهان آقای ملک مدنی مرا دعوت کرد و قرارداد تشکیل موزه تاریخ طبیعی اصفهان با مساعدت شهرداری اصفهان بسته شد و مکان فعلی موزه را به صورت اجاره ای به ما تحویل دادند و آثاری که در طی سالیان متمادی جمع آوری کرده بودم، در این مجموعه به نمایش گذاشتم...»

 دکتر جعفریان  یکی از شهروندان مسئول و پر تلاش اصفهانی بود که افزون بر فعالیت هایش در ایجاد و مدیریت موزه خصوصی تاریخ طبیعی اصفهان با دیگر سازمان های مردم نهاد اصفهان همچون جمعیت طبیعت یاران، انجمن دوستداران اصفهان، عضو هیأت‌مؤسس و هیأت‌مدیره انجمن موزه داران اصفهان، و انجمن دوستداران میراث فرهنگی و طبیعی اصفهان نیز عضویت و همکاری نزدیک داشت.

دکتر جعفریان همچنین عضو عضو وابسته گروه علوم پایه فرهنگستان علوم ایران، عضو انجمن زمین‌شناسی نفت امریکا، عضو هیأت‌مؤسس و هیأت‌مدیره انجمن زمین‌شناسی ایران، عضو انجمن دیرینه‌شناسی ایران، هیأت‌ممیزه دانشگاه اصفهان، عضو کمیته تخصصی زمین‌شناسی شورای‌عالی برنامه‌ریزی علوم پایه در وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مؤسس و مدیر موزه تاریخ طبیعی اصفهان، مدیرمسئول و مؤسس مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، عضو شورای سردبیری مجله عمران و گسترش، کارشناس پژوهشی کمیته مواد معدنی شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان، کارشناس معدنی اداره کل معادن و فلزات استان اصفهان بود.

دکتر جعفریان تا آخرین روزهای عمر دغدغه‌های علمی، اجتماعی، فرهنگی اش را فراموش نکرد. وی 4 روز پیش از درگذشتش در یک نشست تخصصی که به همت گروه علوم پایه فرهنگستان برگزار شده بود، در سخنانی به موضوع بحران جهانی آب پرداخت و راهکارهای استفاده بهینه از منابع آب پرداخت.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد