ماهی‌های رنگی بر سفره هفت سین

ماهی‌های رنگی، سفره‌های هفت سین را رنگارنگ‌تر کرده‌اند

ایران‌نامه - شاهین سپنتا: در آخرین روزهای سال، اگر به کوچه و خیابان سر بزنید، ماهی‌های کوچک رنگی را خواهید دید که در جنب و جوش‌اند و در کنار گلدان‌های رنگارنگ که در یک ردیف صف کشیده‌اند و سبزه‌هایی که به نشانه شادی، روبان سرخ بر کمر بسته اند، پیک سبز بهارند و آمدن نوروز را نوید می‌دهند. گرچه چند سال است که ماهی‌های سفره هفت سین، آماج ناسزاهای مخالفانشان قرار دارند اما دوستداران این پیک‌های زیبای نوروزی به جای تن دادن به نظرهای غیرعلمی مخالفان، کوشیده‌اند تا گونه‌های مقاوم‌تر ماهی را برای سفره هفت‌سین معرفی کنند و شرایط حمل و عرضه آن‌ها را نیز اصلاح کنند و همزمان با توزیع آن‌ها در سطح شهر، مردم را آموزش دهند تا از مرگ نابهنگام این میهمانان کوچک سفره هفت‌سین جلوگیری شود و هر سال به عنوان نمادی از سرزندگی و شادابی بر سفره هفت‌سین بنشینند. این ماهی‌های رنگی سفره هفت سین، فایتر یا رزمجو نام دارند. چند سال است که موضوع جایگزینی این ماهی‌های رنگی به جای «گلدفیش» یا ماهی‌قرمز از سوی آبزی‌پروران و دوستداران حیوانات مطرح شده است و امسال برای نخستین‌بار، شمار زیادی از این نوع ماهی در شهرهای مختلف کشور توزیع شده اند و گزارش‌های رسیده از استقبال بسیار خوب مردم از این ماهی‌های رنگی حکایت می‌کند.

 امسال در اصفهان در اکثر مراکز خرید، شرایط مناسبی برای عرضه ماهی‌های رنگی فراهم شده بود. یکی از ویژگی‌های خوب این ماهی‌ها این است که آن‌ها را در کیسه‌های پلاستیکی کوچک حاوی آب و اکسیژن به صورت انفرادی به فروش می‌رسانند و به این ترتیب دیگر از آبزی‌دان‌های بزرگ و آلوده که باعث انتقال بیماری و افزایش استرس ماهی‌ها به هنگام جابجایی و فروش می‌شد، خبری نیست.

ویژگی دیگر این‌ ماهی ها این است که از طیف رنگی بسیار متنوعی برخوردارند و برای هر سلیقه‌ای یک ماهی رنگی وجود دارد و حتی برخی از خانم‌های خوش سلیقه، رنگ ماهی خود را با رنگ سفره هفت سین و روبان‌های ظروف هفت سین هماهنگ انتخاب می‌کنند و سفره هفت سین خود را رنگارنگ‌تر می‌کنند.

به‌خاطر مقاومت بالای ماهی‌ها، تلفات آن‌ها به هنگام عرضه بسیار ناچیز و در حد صفر است. یکی از فروشندگان ماهی در خیابان‌ چهارباغ اصفهان، در مورد این ماهی‌‌ها می‌گوید: «من امسال 4000 عدد از این ماهی‌های رنگی برای فروش آوردم که 2500 عدد آن در همان دو روز اول به فروش رسید و حتی یک عدد از آن‌ها هم تلف نشده است».

شاید به خاطر همین ویژگی‌های خوب این ماهی‌های رنگارنگ است که برخی از دبستان‌های اصفهان برای آشنایی بیشتر دانش‌آموزان با آیین‌های نوروزی و برای شادتر شدن محیط خانه و مدرسه در آستانه نوروز، تعدادی از این ماهی‌ها را تهیه کرده‌اند و به هر دانش آموز یک ماهی هدیه می‌دهند. اما هدیه بزرگ‌تر، کلاس آموزشی روش‌های نگهداری از این ماهی‌های زیباست تا کودکان بتوانند از داشتن یک ماهی زیبا در خانه و در کنار سفره هفت سین لذت ببرند، بدون این که خانواده‌ها از مخاطرات بهداشتی و مرگ و میر ماهی‌ها  نگرانی داشته باشد.

علی ادریس زاده، کارشناس آبزی‌پروری در این کلاس آموزشی، افزون بر اشاره به فلسفه گذاشتن ماهی بر سفره هفت سین، نکات لازم، از دمای آب تا روش غذا دادن و دفعات غذا دادن و از نحوه تعویض آب تا خصوصیات رفتاری این ماهیان زیبا را به دانش آموزان آموزش می‌دهد و از آن‌ها می‌خواهد که این نکات را به دیگر اعضای خانواده و دوستان خود هم یاد بدهند.

خانم بهتاش مدیر دبستان دخترانه هاجر که پرشور و پویا در اجرای این طرح مشارکت دارد، درباره انگیزه‌اش از مشارکت در این طرح می گوید: «در سال‌های گذشته، ماهیان قرمز را به هنگام نوروز به دانش‌آموزان هدیه می‌دادیم که تعدادی از آن ها تلف می‌شدند. امسال متوجه شدیم که این ماهی‌های رنگی مقاومت زیادتری نسبت به ماهی قرمز دارند و خطرات بهداشتی هم ندارند. برای همین امسال به عنوان عیدی به هر نفر دانش‌آموز، یکی از این ماهی‌های رنگارنگ هدیه دادیم. البته هدف دیگر ما این هست که طبق درس علوم، برای شناخت ماهی‌ها، این شرایط را فراهم کنیم تا بچه‌ها در مرحله "مجسم" که اولین مرحله آموزش است، با ماهی‌ بیشتر آشنا شوند و نحوه نگهداری درست از آن را هم یاد بگیرند و نوروز و ماهی هفت‌سین بهترین فرصت را برای رسیدن به این هدف به ما داده است».

پرنیان رفیعی، دانش آموز کلاس چهارم این دبستان از دریافت ماهی رنگی خوشحال است و درباره ماهی‌اش می‌گوید: « ماهی مثل آب زلال و شفاف است برای همین در هفت سین می‌گذاریم. قبلا ماهی‌های من می‌مردند اما حالا می‌دونم که چطوری مراقبتشون کنم». او با خوشحالی ماهی‌اش را به خانه می‌برد.   

 اما کار دوستداران حیوانات در اینجا به پایان نمی‌رسد چون در ادامه این طرح، هر ماه یک نفر ناظر به مدرسه مراجعه خواهد کرد و آخرین آمار از وضعیت ماهی‌های دانش‌آموزان را از نظر میزان تلفات احتمالی، علت تلفات و بیماری‌های احتمالی ماهی‌ها جمع آوری می‌کند و دانش آموزان را برای نگهداری بهتر ماهی‌ها راهنمایی می‌کند. در پایان سال نیز آمار به دست آمده با آمار دبستان مشابه که دانش‌آموزانش ماهی «گلد‌فیش» دریافت کرده‌اند و برای نگهداری آن‌ها هم آموزش ندیده اند، مقایسه خواهد شد.

امسال، سفره هفت‌سین دانش آموزان مدارس هاجر و طاها که ماهی رنگی هدیه گرفته‌اند، با سال‌های قبل یک تفاوت مهم دارد و آن این که بچه‌ها می دانند که این ماهی ها را چرا بر سفره هفت سین گذاشته اند و چگونه باید از آ‌ن‌ها نگهداری کنند تا عمر طبیعی داشته باشند و نماد زندگی در سفره هفت سین بمانند.