کاروان‌سرای متقی شهرضا

کاروان‌سرای متقی شهرضا

عماد منصف

کاروان‌سرای متقی یکی از کاروان‌سراهای بازار شهرستان شهرضاست. این بازار که سابقه‌اش را به دوران سلجوقیان نسبت داده‌اند ، زمانی پر رونق‌ترین مرکز تجاری جنوب استان اصفهان بوده است. شهرستان شهرضا به دلیل موقیت جغرافیایی ممتازش، زمانی معروف به مرکز تجاری فارس و عراق بود. زمانی که ایل قشقایی در ییلاق اسکان می گزید، از صنایع دستی تا محصولات لبنی خود را به بازار شهرستان شهرضا می آوردند و به شیوه پایاپای محصولات خود را با کالاهای مورد نیاز خود عوض می کردند. برای این منظور چندروزی را در کاروان‌سراهای بازار اقامت می گزیدند و کالاهایی خود را به مسئول کاروان‌سرا می سپرداند تا با کالاهای مورد احتیاجشان به صورت پایاپای عوض کند و از این رهگذر اقتصاد فصلی بر شهر حاکم بود که آن را تُرک بازار می‌گفتند. در مهرماه هم لُرها با اشتران و اسبان و محصولات لبنی و دامی و صنایع دستی‌شان راهی شهرستان شهرضا می شدند و در کاروان‌سراهای بازار از جمله کاروان‌سرای متقی  اقامت می‌کردند و آنها هم همچون ترکان قشقایی، کالاهای خود را به کاروان‌سرادار می دادند تا محصولاتشان را در بازار با اقلام مورد احتیاجشان تعویض کند. به این ترتیب کاروان‌سراهای بازار نقش بسیار مهمی در کسب و رونق اقتصادی بازار داشتند. کاروان‌سراها از نظر معماری معمولا بنایی دوطبقه بوده اند. در طبقه همکف، اصطبل‌هایی برای نگهداری حیوانات بوده است. در این طبقه یک حجره  آهنگری برای نعل‌بندی اسب و الاغ و قاطر بود. طبقه بالا دارای حجره‌هایی بوده که هر حجره را چند نفر اجاره می کردند. در ورودی کاروان‌سرا، بزرگ ساخته می‌شد تا برای ورود هر نوع چارپا به همراه بار مناسب باشد.